KOLON VE REKTUM KANSERLERİ
Kolon (kalın bağırsak)ve rektum (kalın bağırsaktan sonra gelen kısım) kanserleri Birleşik Devletler’de en sık görülen ikinci kanserdir. Yılda 140.000 yeni vaka ile karşılaşırken, yılda ortalama 60.000 kişi kolon ve rektum kanserleri sebebi ile ölmektedir. Erken evrede yakalanan kolon ve rektum kanserleri yüksek başarı ile tedavi edilebilmektedir.
KİMLER RİSK ALTINDADIR?
Kolon ve rektum kanserleri her yaşta gelişebilmekle beraber büyük çoğunlukla 40 yaş üzerinde görülmektedir. Kolon ve rektum kanseri görülme riski her on yılda iki katına çıkmaktadır. Yaş dışında ailede kolon ve rektum kanseri veya kolon ve rektum polibi tanısı olan akrabaların bulunması, hastalığın görülme riskini arttırmaktadır. Bilinen ülseratif kolit, ya da tedavi edilmiş kolon ve rektum poliplerinin bulunması, meme ve rahim gibi başka organlarda kanser görülmüş olması da yine kolon ve rektum kanserleri görülme riskini arttırmaktadır.
HASTALIK NASIL BAŞLAR?
Kolon ve rektum kanserleri küçük, iyi huylu polipler şeklinde başlar. Bazı genetik ve çevresel faktörlerle kanserleşme eğilimi gösteren polip, büyüyerek ve bağırsak duvarını işgal ederek kanser halini alabilir. Bu iyi huylu poliplerin kolonoskopi ile çıkarılması, hastalığın meydana gelmesini engellemektedir.
BULGULAR NELERDİR?
En sık görülen bulgular, kanlı dışkılama, bağırsak alışkanlıklarında değişikliktir. Özellikle kabızlık ve ya daire şeklinde meydana gelen değişiklikler başka hastalıklar sebebi ile de olabileceği için dikkatli bir inceleme gerektirmektedir. Kronik karın ağrısı ve kilo kaybı genellikle kolon ve rektum kanserlerine eşlik eden bulgulardır.
Ne yazık ki birçok erken kanserde veya polipte bu bulgular görülmeyebilir. 50 yaş üzerinde rutin tarama programlar, bulgu vermeyen hastalığın erken saptanmasında hayati önem taşımaktadır.
Parmakla anala kanalın ve distal rektumun incelenmesi anlamına gelen rektal tuşe, dışkıda gizli kan testi, rektosigmoidoskopi ve kolonoskopi ile radyolojik tetkikler tarama amacıyla yararlanılan tetkiklerdir. Eğer birinci derecede akrabalarınızda kolon ve rektum kanseri öyküsü varsa tarama programına 40 yaşından itibaren başlamalısınız.
KOLON VE REKTUM KANSERLERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Kolon ve rektum kanserlerinin asıl tedavisi cerrahidir. Uygulanan cerrahi ile vücuttan tümörlü dokulardan uzaklaştırılarak, hastalık temizlenebilir. Özellikle rektum kanserlerinde uygulanan cerrahinin etkisini arttırmak amacıyla ameliyat öncesi radyoterapi (ışın tedavisi) ve kemoterapi (ilaç tedavisi) uygulanmaktadır. Cerrahi sonrası kanserin patolojik inceleme sonucu saptanan evresine göre de ameliyat sonrası ek olarak onkolojik tedavi verilebilmektedir. Erken evrede yakalanan ve iyi bir cerrahi uygulanan olguda, hastalıktan tam olarak kurtulma şansı %80-90 ‘dır. Günümüzdeki modern cerrahi teknikleri ile beraber hastaların %5’inden azından bağırsak kalıcı olarak torbaya alınmaktadır.
KOLON VE REKTUM KANSERLERİNDEN KORUNULABİLİR Mİ?
Kolon ve rektum kanserleri önlenebilir ve korunabilir hastalıklardır. Bunu sağlayan ise tarama programlarıdır. Tarama testlerinde şüphe varsa kolonoskopik inceleme yapılır. Kolonoskopik inceleme ile hastalığın kesin tanısı konulabilmektedir, ayrıca henüz kanserleşmemiş polipler ameliyata gerek kalmadan çıkarılabilmektedir.
Tam olarak koruduğu gösterilemese de bazı diyet önerilerinin de hastalığın gelişmesinde önleyici olduğuna inanılmaktadır. Bunlar yağdan fakir ve bol lifli gıdalarla diyettir.
Sonuç olarak özellikle bağırsak alışkanlıklarınıza dikkat edin. İnatçı kabızlık veya ishal, dışkıda kan görmeniz hekime başvurmanızı gerektirir.
HEMOROİDLERDEN KANSER GELİŞİR Mİ?
Hayır. Fakat kolon ve rektum kanserlerinin varlığında kitleye bağlı olarak hemoroidal hastalığın gelişmesine neden olabilir. Özellikle 40 yaş üzerinde yeni gelişen hemoroidal hastalık mevcutsa mutlaka hastanın rektosigmoidoskopi ile değerlendirilmesi gerekmektedir.